Su ve Elektrolit Dengesi

  

Su ve Elektrolit
 Dengesi

  

Uzun mesafe yarışlarında ters gidebilecek çok faktör var. Bunlar arasında su ve elektrolit dengesi belki de en çok dikkat edilmesi gerekenlerin başında geliyor. Çünkü ilk bakışta kolay gibi gözükse de çoğu zaman en büyük problemlerin kaynağını bu denge oluşturuyor. Bu problemin çözümünün çok basit olmamasının çeşitli sebepleri var. Öncelikle her yarışçı için bu değerler farklı ve her yarışçıya uyacak tek bir değer bulmak mümkün değil. Genel deneyimlere göre, 4-5 saat uçan kuş için  15-20 ml su  tükettiği bir uçumda, farklı bir kuş 10-15ml su içerek tamamlayanlar olabilir. Tuz değerleri ise su kaybı değerlerinden daha da değişken. Her ikisi de yarışçı kuşun kaç yıldır dayanıklılıkla  yarıştığına, metabolizmasına, ağırlığına, hava sıcaklığına karşı nasıl tepki verdiğine ve daha birçok faktöre bağlı olarak büyük değişiklikler gösterebiliyor. Dahası aynı kuşun aynı etapta ve aynı sıcaklıkta kaybettiği su ve elektrolit miktarları da yılın farklı dönemlerinde değişebiliyor. Örneğin vücudun sıcak havaya uyum sağlamadığı Nisan-Mayıs aylarında çok daha fazla su ve tuz kaybederek uçtuğu etabı, Ağustos ve Eylül aylarında, aynı sıcaklıkta ve aynı hızda uçarken daha az su ve tuz kaybederek tamamlayabilir. Tüm bunlar kuşların vücudunu tanımaya ve verdiği sinyalleri doğru analiz etmeye mecbur kılıyor. Elektrolit: Elektrolitler kasların normal şekilde çalışmasında, sindirim sistemi ve vücut fonksiyonlarında rol oynayan sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum ve klorür gibi suda çözünen iyonlara verilen isimdir. Uzun sureli antrenman ve yarışlarda bu elektrolitler vücuttan atılır. Tuz eksikliğinin vücutta yarattığı problemler artık her araştırmada net şekilde ortaya konmuş durumda. Bu yüzden özellikle 3-4 saat ve üzeri antrenmanlar ile yarışlarda tuz veya tuzlu besinler almak son derece önemli. Diğer elektrolitlerin vücuttan kaybedilme miktarı daha az olduğu için çeşitli karşıt görüşler ve araştırmalar mevcut. Konuyu dağıtmamak adına bu başka bir yazının konusu olabilir. Ancak bu konu hakkındaki birçok kaynakta elektrolit dendiği zaman kastedilmek istenilenin ilk olarak tuz miktarı olduğunu söylemek çok yanlış olmaz. Sodyum (Na+)Vücuttaki toplam su miktarını kontrol etmekten sorumludur. Aynı zamanda kan hacmini düzenlemesi kas ve sinir fonksiyonlarının korunması için önemlidir. Vücuttaki sodyum fazlalığı veya eksikliği halinde uyuşukluk ishal, kafa karışıklığı, yorgunluk ve kas spazmları ve beyin fonksiyonlarının kurgular oluşturması.

Klorür (Cl-) Vücudun çeşitli bölümlerindeki sıvı basıncının ve dengesinin korunması için sodyum ile birlikte yakından çalışır. Ayrıca vücuttaki asidinin korunması ile kan, doku ve organlardaki pozitif iyonların dengelenmesi için hayati önem taşır.

Potasyum (K+) Vücuttaki karbonhidratların parçalanması, doğru büyümesinin sürdürülebilmesi, kalp atışının düzenlenmesi ve kas fonksiyonlarının doğru çalışması için son derece önemlidir.

Magnezyum (Mg++) Vücuttaki 200’ün üzerindeki biyokimyasal reaksiyonlar için gerekli olan bu elektrolit aynı zamanda DNA ve RNA sentezinde önemli rol oynar. Ayrıca sinir ve kas fonksiyonlarının korunması, bağışıklık sisteminin güçlenmesi, kalp atışının istikrarının korunması, kan şekerinin stabilize edilmesi, kemiklerin oluşumunu desteklemek için gereklidir.

Kalsiyum (C **) Kemiklerin oluşumu, sinir uyarılarının iletimi, kan pıhtılaşması ve kas kasılması için gereklidir. Vücutta bulunan en bol mineraldir.

Fosfat (HPO4-) Fosfat anyonu kemiklerin güçlendirilmesi için kalsiyumla birlikte çalışır. Aynı zamanda hücreler içerisinde enerji üretimi ve doku büyümesi için gereklidir. Hücre zarları ve DNA için önemli bir yapı taşıdır.

Bikarbonat (HCO3-) Vücudun uygun pH seviyesinin korunması için gereklidir. Sonuç olarak sağlıklı bir yarışçı   kuşun elektrolit dengesini takip etmek ve ihtiyacını karşılamak kuşun sağlığı, direncini ve vücudunun tam anlamıyla çalışmasını sağlayan en önemli faktördür.

Hazırlayan ve sunan: Bülent YILMAZ