YARIŞ GÜVERCİNİ

Yağların (lipitlerin) Canlılar İçin Önemi Nedir? Yağların (lipitlerin) Canlılar için önemi nedir? Yağların (lipitlerin) enerji verme sıralamasındaki yeri nedir? Yağların (lipitlerin) maddeler halinde canlılar için önemi nedir? Yağların önemi hakkında bilgi vermeden önce yağların yapısı, görevleri ve özellikleri hakkında kısaca bilgiler vereceğiz. Yağlar lipitler olarakta adlandırılmaktadır. Yağların yapısında karbon (C), hidrojen (H), ve oksijen (O) bulunmaktadır. Bazı yağların yapısında fosfat ve azot‘ta bulunmaktadır. Yağların monomerleri yani yapı taşları yağ asitleri ve gliserol (gliserin)‘dür. Yağların monomerleri arasındaki bağları sağlayan bağ ise ester bağıdır. Yağların yapısı içerisinde bol miktarda oksijen (O) bulunması nedeniyle oksijenli solunum sonucu yıkılmasıyla bol miktarda enerji elde edilir ve metabolik su oluşur. Yağların canlılar için önemli olan çeşitleri; Fosfolipitler Steroitler Trigliseritler (nötral yağlar) -Yağlar yapısı gereği suda çözünemeyen maddeleridir. Ancak yağlar eter, kloroform, benzen ve aseton gibi organik yapılı maddelerde çözünmektedirler. Proteinler ve vitaminler gibi organik moleküllerden farklı olarak yağlar vücut içerisine depolandıkları yağ dokularına sahiptir. Yağların Canlılar İçin Önemi -Canlı vücudu için önemli enerji kaynaklarından biri yağlardır. Enerji kaynağı sıralamasında karbonhidratlardan sonra yağlar ikinci sırada yer almaktadır. -Canlıların temel bileşenleri arasında yer alan yağlar, hücre yapı maddesi olarak kullanılmaktadır. Hücre zarı yapısında büyük öneme sahiptir. Bunlara ek olarak yağlar, vitamin ve hormon görevide görmektedir. -Yağların yapısında oksijenin fazla bulunması nedeniyle hücresel solunum ile parçalanması sonucu bol miktarda metabolik su elede edilmektedir. Bol su elde edilmesi kış uykusuna yatan hayvanların, göçmen kuşlarının ve çölde yaşayan canlıların su ihtiyacını sağlamaktadır. Ayrıca yağların hafif olma özelliği sayesinde göçmen kuşların uçmasına kolaylık sağlamaktadır. -Yağda çözünen A, D, E, K vitaminlerinin çözünmesi canlıların vitamin ihtiyacının sağlanmasına yardımcı olmaktadır. -Vücut içerisinde sentezlenemeyen esansiyel yağ asitlerinin canlı yapısına alınımını yağlar sağlamaktadır. -Vücudumuza aldığımız yağların ihtiyaç duyulanı kadarı kullanılduktan sonra geri kalan yağlar vücut içerisinde bulunan yağ dokusunda depo edilmektedir. Bu yağ dokusu vücudumuzdaki organlara desteklik sağladığı gibi birde deri altında birikerek vücut sıcaklığının korunmasını sağlamaktadır. Ayıların soğuk bölgelerde yaşayabilmelerinin nedeni, derilerini altında depo ettikleri yağlar sayesindedir. – Lipitler (yağlar) kalsiyum ve fosfor’un sindirim yollarında kullanımı ve emilimini sağlayan D vitaminin yapısında yer almaktadır. – Lipitler (yağlar), eşey organları tarafından salgılanan hormonlar (eşey hormonların) yapısına katılır. – Lipitler (yağlar) canlıların depo edildikleri yağ dokularında canlıyı dış etmenlerden ve soğuktan korur. – Lipitler (yağlar) dokusu canlının ısı kaybetmesini önler. – Lipitler (yağlar) göçmen kuşları depo ettikleri yağlar sayesinde su ihtiyacı ve enerji ihtiyaçlarını karşılıyabilirler. Ayrıca yağlar diğer besinlere oranla daha hafif olduğu için uçma kolaylığı sağlamaktadır. – Lipitler (yağlar) yapısında çokmiktarda hidrojen bulundurduğu için parçalanması sonucu yüksek miktarda su açığa çıkar. Lipitlerin (yağların) bu özelliği kış uykusuna yatan hayvanlar, çölde yaşayan canlılar ve göç eden kuşların su ihtiyacını karşılar. – Lipit (yağ) içerisinde çözünen A vitamini, D vitamini, E vitamini, K vitaminlerinin canlı vücuduna alınmasında rol alır. Enerji verimi Yağların birim miktarının içerdiği enerji miktarı karbonhidrat ve proteinlere göre daha yüksektir. Ayrıca yağların yoğunluğu da düşüktür. Bu yüzden enerji verimi en yüksek olan moleküllerdir. Metabolik su Yağlar, oksijenli solunumla parçalandıklarında metabolik su açığa çıkar. Kış uykusuna yatan hayvanlar (ayı), göçmen kuşlar (turna) ve çöl hayvanları (deve) bol miktarda yağ depolar. Yapıya katılma Hücre zarında glikolipit ve fosfolipit, hormon ve vitaminlerin yapısına steroitler katılır.